Eğitsel Oyunlar Öğrenimi Dönüştürüyor, 2025’te de

Mar 25 2025 By Evelyne Hoffman Eğitim 0 Comments

Bir zamanlar isteğe bağlı ekler olarak görülen eğitsel oyunlar, artık modern öğretimin merkezinde yer alıyor. Yalnızca öğrenimi desteklemekle kalmayıp, aynı zamanda onu kökten dönüştürüyorlar. Amacı oyunla harmanlayan oyun tabanlı öğrenme (GBL), Eğitsel Oyunlar sayesinde öğrenenleri aktif şekilde meşgul eden, eleştirel düşünmeyi keskinleştiren ve karmaşık kavramları anlamayı kolaylaştıran uygulamalı ve sürükleyici deneyimler sunar.

Bu makalede, eğitici oyunların günümüz sınıflarında ve eğitim programlarında nasıl kullanıldığını inceleyeceğiz. Kuramsal kökenlerini, gerçek dünya kullanımını, pazar büyümesini, konuya özgü potansiyelini ve benimsemeyi yavaşlatan engelleri – artı öğrenme sonuçları üzerindeki gerçek etkisini – açacağız.

Eğitici Oyunlar Nedir?

Eğitici oyunlar, öğrenmeyi kolaylaştırmak için özel olarak tasarlanmış yapılandırılmış dijital veya fiziksel oyun deneyimleridir. Geleneksel video oyunlarının aksine, temel hedefleri bilgi edinimi, beceri geliştirme veya kavramların pekiştirilmesidir. Bu oyunlar geniş bir yelpazeyi kapsar—dijital simülasyonlardan ve mobil uygulamalardan, masa oyunlarına ve rol yapma etkinliklerine kadar – her biri daha ilgi çekici, interaktif ve unutulmaz şekilde öğretmeyi amaçlar.

Birkaç temel tür vardır:

• Dijital Eğitici Oyunlar: Müfredat hedefleriyle uyumlu yazılım veya uygulama tabanlı oyunlar, örneğin programlama için CodeCombat veya biyoloji için Build-a-Body.
• Ciddi Oyunlar: Profesyonel veya akademik bağlamlarda eğitim ve öğrenim için tasarlanmış oyunlar, genellikle sağlık hizmetleri, askeri veya kurumsal sektörlerde kullanılır.
• Oyunlaştırılmış Öğrenme Platformları: Oyun mekaniklerini (puanlar, seviyeler, rozetler) daha geniş öğrenme platformlarına dahil eden ortamlar – Duolingo bunun başlıca bir örneğidir.
• Simülasyonlar ve Rol Yapma Oyunları: Oyuncuların problemleri çözmek veya sistemleri yönetmek için rolleri üstlendikleri, genellikle tarih, politika veya sürdürülebilirlik öğretmekte kullanılan karmaşık senaryo tabanlı deneyimler.

Eğitici oyunlar kendilerini, motivasyonu tetikleyen ve aktif öğrenmeyi sağlayan geri bildirim döngüleri, zorluklar, ilerleme izleme ve interaktif hikaye anlatımı ile ayırt eder. Sınıflarda, kurumsal eğitimlerde veya gayrı resmi öğrenme ortamlarında kullanıldığında, bilgi tüketimini aktif problem çözme ve uygulamaya dönüştürürler.

Oyun Tabanlı Öğrenmenin Pedagojik Teorisi

Oyun tabanlı öğrenmenin etkinliği, oyunların daha derin ve anlamlı öğrenimi nasıl ve neden desteklediğini açıklayan birkaç yerleşik eğitim teorisi ile desteklenir. Bu çerçeveler, sınıflarda oyun tabanlı stratejiler tasarlama ve uygulama temeli sağlar.

• Yapılandırmacılık: Bu teori, öğrenenlerin bilgiyi deneyimler ve yansımalar aracılığıyla aktif olarak yapılandırdıklarını öne sürer. Oyunlar öğrencilere keşfetme, deney yapma ve etkileşimli angajman aracılığıyla anlayış çıkarma fırsatı veren dinamik ortamlar sağlar.
• Deneyimsel Öğrenme: Yaparak öğrenmeye vurgu yaparak, deneyimsel öğrenme oyunların etkileşimli doğası ile uyumludur. Oyun tabanlı senaryolar içinde, öğrendiklerini kararlar alıp sonuçlara tanık olarak ve çıktılar üzerine düşünerek derin bir kavrayış ve bilginin daha iyi tutulması elde ederler.
• Sosyo-Kültürel Teori: Bu perspektif, bilişsel gelişimde sosyal etkileşimin önemini vurgular. Çok oyunculu ve işbirlikçi oyunlar, öğrencilere gerçek dünya sosyal dinamiklerini yansıtacak şekilde iletişim kurduğu, müzakere ettiği ve birlikte çalıştığı sosyal bağlamlar oluşturur, bu da kişilerarası becerileri geliştirir.
• James Paul Gee’nin Öğrenme İlkeleri: Tanınmış bilim insanı James Paul Gee, iyi tasarlanmış oyunlarda bulunan kimlik keşfi, girdinin kuvvetlendirilmesi ve güvenli ortamlarda risk alma gibi birkaç öğrenme ilkesini tanımlar. Bu ilkeler, oyunların öğrencileri motive ederek ve onları eğlendirerek etkileyici öğrenme deneyimleri yaratma şeklini açıklar.

Oyunların En Çok Kullanıldığı Konular

Oyun tabanlı öğrenme bir niş ile sınırlı değil; birden fazla konu ve eğitim seviyesine yayılır. Bazı disiplinler, problemleri çözme doğası, sistemlere bağımlılık veya etkileşimlilikleri nedeniyle oyun formatına özellikle iyi uyum sağlar. Eğitimciler, öğretimi artırmak ve ilgili alanlarda derinlemesine angajmanı derinleştirmek için oyunların kullanımını özelleştirebilirler:

• Matematik: Decimal Point ve Polymath gibi oyunlar uyum sağlayabilen zorluklar ve anlatı oyun yapısıyla kesirler, mantık ve aritmetik öğretir, soyut kavramları öğrenciler için daha somut ve eğlenceli hale getirir.
• Fen Bilimleri: Önceki Build-a-Body gibi interaktif simülasyonlar öğrencilere insan anatomisini keşfetme imkanı verirken, Kerbal Space Program uzay görevleri planlama ve yürütme yoluyla fizik ve mühendislik prensiplerini tanıtır.
• Tarih & Sosyal Bilgiler: Civilization gibi strateji oyunları oyunculara farklı tarihi dönemlerde medeniyetler yönetme fırsatı sunarak, kültürel gelişim, kaynak yönetimi ve jeopolitik stratejilere yönelik içgörüler sağlar.
• Dil Öğrenimi: Önceden bahsedilen Duolingo gibi platformlar dil öğrenme sürecini oyunlaştırarak puanlar ve seriler gibi öğeleri içeriğinde bulundurur, bu da düzenli uygulama yapmayı motive eder ve öğrenmeyi pekiştirir.
• Programlama & STEM: CodeCombat ve Minecraft: Education Edition gibi oyunlar kodlama mantığı ve hesaplamalı düşünme becerilerini geliştiren etkileşimli ortamlar sağlar.
• Ekonomi & İşletme: Yrityskylä (Finlandiya) gibi simülasyonlar çocuklara iş yönetimi, vergiler ve vatandaşlık sorumlulukları hakkında kontrollü sanal bir ortamda eğitim verir.

Öğretmenlerin Kabulü ve Sınıf Entegrasyonunda Karşılaşılan Zorluklar

Birçok eğitimci oyun tabanlı öğrenmeyi benimsemiş olsa da, geniş ölçekli benimseme erişim, eğitim ve algılanan değer ile tanımlanır. Son on yıldaki anket ve araştırmalar, öğretmenlerin eğitici oyunları nasıl kullandığını ve karşılaştıkları engelleri detaylıca göz önüne seriyor.

2014 yılında Joan Ganz Cooney Merkezi tarafından yapılan ulusal bir anket ortaya koydu ki:

• K–8 öğretmenlerinin %60’ı dijital oyunları haftalık, %18’i günlük olarak kullanıyor.
• %55’i müfredat standartlarını karşılamak için oyun kullanıyor.
• %34’ü onları formasyonel değerlendirme için en az haftada bir kez kullanıyor, sadece %13’ü ise summatif değerlendirme için kullanıyor.

Öğretmenler rapor ediyor ki:

• %47 en fazla faydanın düşük performans gösteren ve özel eğitim öğrencileri arasında görüldüğünü belirtti.
• %91 eğitim amaçlı tasarlanmış oyunları tercih etti.

Ancak, engeller var:

• Öğretmenlerin %45’i zaman eksikliğini bir problem olarak görüyor.
• %80 müfredatla uyumlu oyunları bulmada zorluk yaşıyor.
• Sadece %15 sınıfta oyun kullanmadan önce dış değerlendirmelere danışıyor.

Buna yanıt olarak, mesleki gelişim programları ortaya çıkıyor. Avrupa Okul Ağı ve Video Oyunları Avrupa tarafından başlatılan 2023 Okullarda Oyunlar girişimi, yüzlerce öğretmeni etkin oyun entegrasyonunda eğitti, bu da yetenek ve özgüven boşluğunu kapatmaya yönelik kurumsal çabaların arttığını gösteriyor.

Öğretmenler, oyun tabanlı öğrenimi kolaylaştırmak için masaüstü bilgisayarlar (%72), interaktif yazı tahtaları (%41) ve tabletler (%39) gibi çeşitli cihazlar kullanır ve teknolojiyi sınıfların ve kullanılan oyunların belirli ihtiyaçlarına göre şekillendiriyorlar.

Pazar Büyüklüğü ve Büyüme Eğilimleri

​Eğitici oyun sektörü, teknolojik gelişmeler ve evrim geçiren pedagojik yaklaşımlarla yönlendirilen büyük bir büyüme için hazırlanıyor. Son gelişmeler, öğrenmenin giderek daha kişiselleştirilmiş, sürükleyici ve ilgi çekici bir hal aldığı bir geleceği işaret ediyor.​

Eğitici Oyunları Geliştiren Teknolojik Yenilikler

Gelişen teknolojiler, eğitici oyunların manzarasını dönüştürüyor:​

• Yapay Zeka (AI): AI, ders içeriklerini bireysel öğrenci ihtiyaçlarına göre uyarlayarak daha kişiselleştirilmiş öğrenme deneyimleri oluşturulmasına olanak tanır, bu da katılımı ve etkinliği artırır. ​
• Artırılmış Gerçeklik (AR) ve Sanal Gerçeklik (VR): Bu teknolojiler, karmaşık konuları daha erişilebilir ve ilgi çekici hale getiren sürükleyici öğrenme ortamları sunar. Örneğin, VR, öğrencileri tarihi olaylara veya bilimsel simülasyonlara taşıyarak deneyimsel öğrenme fırsatları sunabilir. ​

Pazar Büyümesi ve Yatırımlar

Eğitim oyunları pazarı büyük bir genişleme yaşıyor:​

• 2024’te 17.067 milyar dolar değer biçilen pazar, 2019’dan bu yana yıllık bileşik büyüme oranı (CAGR) %24.13 olarak büyümüştür. Projeksiyonlar, 2029’da 50.472 milyar dolara ve 2034’te 148.151 milyar dolara ulaşacağını tahmin ediyor.
• Özellikle, çocukların eğitim oyunu segmentinin 2022’de 4.19 milyar dolardan 2030’a kadar 20.58 milyar dolara çıkması bekleniyor, bu da yaklaşık %23’lük bir CAGR’yi yansıtır.

Gelişen Pedagojik Yaklaşımlar

Eğitim oyunları giderek gelişmiş pedagojik stratejileri içermeye başlıyor:​

• Veriye Dayalı İçgörüler: Analitik entegrasyonu, öğretmenlere öğrenci ilerlemesini gerçek zamanlı izleme olanağı tanır, zamanında müdahaleler ve destek sağlar. ​
• Kapsayıcılık: Oyunlar, çeşitli öğrenme tarzları ve ihtiyaçlarına hitap edecek şekilde tasarlanmaktadır, bu da daha geniş bir erişilebilirlik ve etkinlik sağlamaktadır. ​

Veli Algısı ve Eğitedüsyon

Velilerin eğitim oyunlarına yönelik tutumları da giderek daha olumlu hale geliyor:

• Son bir anket, velilerin stratejik düşünme, problem çözme ve takım çalışması becerileri gibi faydaları tanıdığını gösteriyor.
• Veliler, çocukları için ilgi çekici öğrenme araçları ararken, eğitim ve eğlenceyi harmanlayan ‘eğitedüsyon’ kavramı ilgi görüyor.

Öğrenci Sonuçları ve Eğitimsel Faydalar

Oyun tabanlı öğrenme için en güçlü savlardan biri, öğrenci katılımı ve başarısı üzerindeki etkisidir. Oyunlar yalnızca öğrenmeyi keyifli hale getirmekle kalmaz, aynı zamanda daha derin bilişsel süreçleri harekete geçirir. Net eğitim hedefleri ile tasarlandığında, motivasyonu, problem çözme becerilerini ve sosyal-duygusal gelişimi iyileştirirler.

Bunlar ölçülebilir faydalardır:

• 2022 raporu, dijital oyunlar kullanan öğretmenlerin %88’inin öğrenci katılımında artış gördüğünü buldu, %87’si ise kasıtlı oyunla daha yüksek katılım not etti.
• 2024 sistematik incelemesi ve meta-analiz, erken çocukluk eğitiminde bilişsel, sosyal, duygusal ve motivasyonel sonuçlar üzerinde orta ile büyük arasında olumlu etkiler ortaya koydu.
• 56 üniversite öğrencisiyle yapılan 2021 çalışması, PaGamO oyun içi performansı ile çoktan seçmeli sınav sonuçları arasında (β = 0.354) pozitif bir korelasyon bulmuş ve performans varyansının %12.6’sını açıklamıştır.
• Adachi ve Willoughby (2013) dahil uzun süreli çalışmalar, stratejik video oyunu kullanımını güçlü problem çözme yetenekleri ile ilişkilendirmiştir.
• 9–11 yaş arası 523 çocuk ile yapılan kültürlerarası bir çalışma, ciddi ve geleneksel video oyunlarının her ikisinin de sosyal problem çözme becerilerini olumlu şekilde tahmin ettiğini bulmuştur.

Bu bulgular, akademik ilerlemenin yanı sıra eleştirel düşünme, iş birliği ve azim gibi daha geniş yeterlilikler sürdürme konusunda oyunların rolünü doğrulamaktadır.

Yukarıdaki raporlar ve ana bulguların bir özeti burada. Öğretmen algılarından (Rapor 1), erken çocukluk sonuçlarına (Rapor 2), üniversite öğrenci performansına (Rapor 3), uzun dönem problem çözüme (Rapor 4), ve kültürlerarası sosyal becerilere (Rapor 5) kadar dijital oyunların önemli eğitim potansiyeli olduğunu ileri sürmektedirler. Yıllar (2013, 2021, 2022, 2024) ve metodolojiler (anketler, meta-analizler, uzun süreli çalışmalar) arasındaki çeşitlilik, araştırmanın nasıl değiştiğini gösterir. Özellikle, ilk raporun belirgin eşleşme yoksunluğu, yakın tarihli anketlerdeki potansiyel boşlukları önerirken, diğerleri genel bulgularla iyi uyum sağlıyor.

Rapor Numarası	Yıl	Odak Alanı	Anahtar Bulgular
Rapor 1	2014	Dijital oyunlar hakkında öğretmen algıları	%90 motivasyonel faydaları gördü, %89 içerik pekiştirme için (en yakın eşleşme).
Rapor 2	2024	Erken çocukluk eğitimi sonuçları	Bilişsel, sosyal, duygusal, motivasyonel sonuçlar üzerinde orta ile büyük arasında etkiler.
Rapor 3	2021	PaGamO ve üniversite öğrencileri	Oyun içi performans, sınav sonuçlarıyla (β = 0.354, %12.6 varyans) ilişkilendirildi.
Rapor 4	2013	Stratejik video oyunlarının uzun süreli etkileri	Zaman içinde gelişmiş problem çözme yetenekleri ile bağlantılı.
Rapor 5	2022	Video oyunları ve sosyal beceriler üzerine kültürlerarası çalışma	Ciddi ve geleneksel oyunlar sosyal problem çözmeyi olumlu şekilde tahmin eder.

Riskler ve Olumsuz Sonuçlar

Faydalar açık olsa da, oyun tabanlı öğrenme risksiz değildir. Verimli katılım ve aşırı kullanım arasındaki sınır bulanıklaşabilir, özellikle ekran zamanı kötü yönetildiğinde veya içerik eğitimsel sonuçlarla dikkatlice uyumlu olmadığında.

Örneğin, ‘tazmin edici kullanım modeli’, akademik mücadele yaşayan öğrencilerin kolaylaştırıcı bir mekanizma olarak oyunlara yönelebileceğini ve düşük performans ve artan kaçışçılık arasında bir geri bildirim döngüsü oluşturabileceğini açıklar.

Oyun Oynamanın Akademik Başarıya Etkisi

Faydalı olmasına rağmen, aşırı veya sorunlu oyun oynama akademik başarıyı olumsuz etkileyebilir. 2024 sistematik derlemesi, 24.794 katılımcıyla yapılan 27 çalışmanın 24’ünde negatif bir ilişki bildirildiğini bulmuştur, çapraz kesitli çalışmalarda (9/12) ve uzunlamasına çalışmalarda (4/5) önemli negatif korelasyonlar göstermiştir. İnceleme, katılımcı demografilerini (yüzde 52.36 erkek, yaş aralığı 8-27, okul ve üniversite öğrencileri dahil) ve değerlendirme yöntemlerini detaylandırmış, akademik performans genellikle GPA üzerinden (17 çalışma) ve problemli oyun oynama Game Addiction Scale gibi araçlarla (6 çalışma) değerlendirilmiştir.

Son eğilimler, düşük akademik başarının problemli oyun oynamaya bir risk faktörü olabileceğini öne sürüyor, tazmin edici kullanım modeli tarafından açıklanmakta, 21/27 çalışma Asya ülkelerinden, coğrafi dağılımı öne çıkarmaktadır. Bangladeş’teki bir çapraz kesit çalışması, üniversite öğrencilerinin yüzde 62.7’sinin haftada 30 saatten fazla online oyun oynadığını, bu da daha düşük CGPA, daha az fiziksel aktivite ve azaltılmış çalışma süresi ile ilişkilendirilmekte ve ölçülülüğün önemini vurgulamaktadır.

Coğrafi ve Demografik İçgörüler

Eğitim oyunlarının benimsenmesi ve etkisi, bölgeye ve yaş grubuna göre büyük farklılık gösterir. Altyapı farkları, oyuna yönelik kültürel tutumlar ve eğitim teknolojisi yatırımları bu eğilimlere katkıda bulunur.

• Hindistan’ın eğitim oyunları pazarının, büyük oranda mobil adaptasyon ve yükselen bir EdTech sektörü tarafından tetiklenerek 2020’de 2.8 milyar dolardan 2025’e kadar 10 milyar dolara çıkması bekleniyor.
• Birleşik Krallık’ta 2021 yılında 12-15 yaş grubundaki çocukların yüzde 82’si çevrimiçi oyun oynadığını bildiriyor, bu da ergen demografisinde yüksek bir nüfus penetrasyonunu yansıtıyor.
• 27 çalışmanın küresel incelemesi, 21’inin Asya ülkelerinden—özellikle Türkiye, Çin ve Lübnan—geldiğini gösterdi, bu bölgelerdeki sorunlu oyun oynama araştırmalarının yoğunluğunu vurgular.
• ABD’de, 2023’teki toplam oyuncak satışlarının yüzde 17.3’ünü (yaklaşık 6.7 milyar dolar) yetişkinler oluşturuyor, bu da oyun tabanlı öğrenmenin yetişkin eğitimi ve yaşam boyu öğrenmeye de yayılabileceğini öne sürüyor.

Bu modeller, yerel dijital okuryazarlık, cihaz erişimi ve pedagojik eğitim gibi unsurları dikkate alan bölgeye özgü stratejilere olan ihtiyacı vurguluyor.

Eğitsel Oyunları Düşünceli Şekilde Entegre Edin

​Eğitsel oyunları sınıfa entegre etmek sadece eğlence eklemekle ilgili değil; iyi planlanmış stratejilerle öğrenmeyi geliştirmekle ilgilidir. Düşünceli bir şekilde uygulandığında, bu oyunlar öğrenci katılımını artırabilir, eğitimi kişiselleştirebilir ve merak uyandırabilir. Ancak, bunların başarısı dikkatli planlama ve uygulamaya bağlıdır.​

Oyun tabanlı öğrenmeyi etkili bir şekilde dahil etmek için, eğitimciler şunları yapmalıdır:​

• Net Öğrenme Hedefleri Belirle: Her oyunun, oyun yoluyla kavramları anlamalarını sağlayacak belirli eğitim hedefleri ile uyumlu olmasını sağlayın.​
• Yaşa Uygun Oyunlar Seçin: Öğrencilerin gelişim seviyeleri ve sınıf kaynaklarına uyan oyunlar seçin; katılımı ve erişilebilirliği sürdürün.
• Müfredat Uyumu Sağlayın: Müfredata uygun oyunlar entegre edin; ders içeriğini güçlendirin, basit bir dikkat dağıtma aracı olarak hizmet etmek yerine.​

Eğitsel oyunların artan popülaritesi, potansiyellerini gösteriyor, ancak aynı zamanda öğretmen eğitimi, içerik kalitesi ve dengeli ekran süresini destekleyen politikalar için yatırımları da gerektiriyor. Bu araçları düşünceli bir şekilde entegre ederek, oyun tabanlı öğrenme modern eğitimin önemli bir bileşeni haline gelebilir ve öğrenciler arasında daha derin bir anlayış ve heves uyandırabilir.